چگونگی آفرینش زمین در شش و پاسخ آقای عسکر صیفوری
پاسخ آقای صیفوری در خصوص آفرینش زمین و آسمان و … در شش روز که آیا شش روز دنیایی ماست یا فرق دارد و چرا در قرآن کریم از کلمه یوم استفاده شده و یوم را شش و شش دوران نیز گفته اند.
با تغییر اندک با هم این پاسخ مهم را بخوانیم:
سلام علیکم
مقدمه کوتاه
موضوع آفرینش آسمانها و زمین در شش روز، از مباحثی است که در احادیث، با توجه به تفسیرهای گوناگون، مورد بررسی قرار گرفته است. برخی روایات تأکید دارند که این شش روز، همان روزهای متعارف دنیوی است؛ اما در برخی دیگر آمده است که هر یک از این روزها معادل هزار سال یا دوره‌ای طولانی است که در سنجش الهی، با زمان ما تفاوت دارد.
روایات و توضیحات و بررسی ها
كُلُّ يَوْمٍ مِنْ هَذِهِ اَلْأَيَّامِ اَلسِّتَّةِ اَلَّتِي خَلَقَ اَللَّهُ فِيهَا اَلسَّمَاءَ وَ اَلْأَرْضَ كَأَلْفِ سَنَةٍ
بحارالأنوار (جلد ۵۴ تا ۶۳) / ترجمه کمره ای ; ج ۱ ص ۲۳۸
و ابن عباس و ضحاك و مجاهد و كعب و ديگران گفته‌اند:هر روز از اين شش روزى كه خدا در آن آسمان و زمين را آفريده چون هزار سال است(پايان)
همچنین در برخی نقل‌ها آمده است که خداوند، پیش از آفرینش آسمانها و زمین، عرش، فرشتگان و عناصر اولیه را خلق کرده است؛ و آفرینش در شش روز، به‌صورت مرحله‌ای و پیوسته انجام شده که هر روز آن، ویژگی‌ها و امور خاص خود را داشته است.
يد، [التوحيد] ، ن، [عيون أخبار الرضا عليه السلام] ، تَمِيمٌ اَلْقُرَشِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عَلِيٍّ اَلْأَنْصَارِيِّ عَنِ اَلْهَرَوِيِّ قَالَ: سَأَلَ اَلْمَأْمُونُ أَبَا اَلْحَسَنِ عَلِيَّ بْنَ مُوسَى اَلرِّضَا عَلَيْهِ السَّلاَمُ عَنْ قَوْلِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: وَ هُوَ اَلَّذِي خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيّٰامٍ وَ كٰانَ عَرْشُهُ عَلَى اَلْمٰاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً فَقَالَ إِنَّ اَللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى خَلَقَ اَلْعَرْشَ وَ اَلْمَاءَ وَ اَلْمَلاَئِكَةَ قَبْلَ خَلْقِ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ كَانَتِ اَلْمَلاَئِكَةُ تَسْتَدِلُّ بِأَنْفُسِهَا وَ بِالْعَرْشِ وَ اَلْمَاءِ عَلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ جَعَلَ عَرْشَهُ عَلَى اَلْمَاءِ لِيُظْهِرَ بِذَلِكَ قُدْرَتَهُ لِلْمَلاَئِكَةِ فَتَعْلَمَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ثُمَّ رَفَعَ اَلْعَرْشَ بِقُدْرَتِهِ وَ نَقَلَهُ وَ جَعَلَهُ فَوْقَ اَلسَّمَاوَاتِ اَلسَّبْعِ ثُمَّ خَلَقَ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَ هُوَ مُسْتَوْلٍ عَلَى عَرْشِهِ وَ كَانَ قَادِراً عَلَى أَنْ يَخْلُقَهَا فِي طَرْفَةِ عَيْنٍ وَ لَكِنَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ خَلَقَهَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ لِيَظْهَرَ لِلْمَلاَئِكَةِ مَا يَخْلُقُهُ مِنْهَا شَيْئاً بَعْدَ شَيْءٍ فَيُسْتَدَلَّ بِحُدُوثِ مَا يَحْدُثُ عَلَى اَللَّهِ تَعَالَى ذِكْرُهُ مَرَّةً بَعْدَ مَرَّةٍ وَ لَمْ يَخْلُقِ اَللَّهُ اَلْعَرْشَ لِحَاجَةٍ بِهِ إِلَيْهِ لِأَنَّهُ غَنِيٌّ عَنِ اَلْعَرْشِ وَ عَنْ جَمِيعِ مَا خَلَقَ لاَ يُوصَفُ بِالْكَوْنِ عَلَى اَلْعَرْشِ لِأَنَّهُ لَيْسَ بِجِسْمٍ تَعَالَى عَنْ صِفَةِ خَلْقِهِ عُلُوّاً كَبِيراً
این روایات فوق الذکر بر اهمیت تدریجی بودن و حکمت الهی در خلق تأکید دارند و نشان می‌دهند که خلق به گونه‌ای طراحی شده که نشان‌دهنده قدرت و نظم آفریدگار است.
مفهوم مشترک دیگر، رابطه زمان الهی با زمان دنیایی است که در برخی احادیث به صورت اختلاف در طول روزهای آفرینش بیان شده است؛ به گونه‌ای که یک روز در دیدگاه الهی می‌تواند برابر با هزار سال یا حتی بیشتر باشد
رواه السيوطي في الدر المنثور عن عكرمة قال سأل رجل ابن عباس ما هؤلاء الآيات فِي يَوْمٍ كٰانَ مِقْدٰارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ و يُدَبِّرُ اَلْأَمْرَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ إِلَى اَلْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كٰانَ مِقْدٰارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ و يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذٰابِ وَ لَنْ يُخْلِفَ اَللّٰهُ وَعْدَهُ وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمّٰا تَعُدُّونَ قال يوم القيامة حساب خمسين ألف سنة و خَلَقَ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيّٰامٍ كل يوم ألف سنة و يُدَبِّرُ اَلْأَمْرَ مِنَ اَلسَّمٰاءِ إِلَى اَلْأَرْضِ ثُمَّ يَعْرُجُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كٰانَ مِقْدٰارُهُ أَلْفَ سَنَةٍ و ذلك مقدار السير
بحارالأنوار (جلد ۵۴ تا ۶۳) / ترجمه کمره ای ; ج ۱ ص ۱۵۸
و تأييد مى‌شود بدان چه سيوطى در الدر المنثور از عكرمه روايت كرده كه گفت مردى از ابن عباس پرسيد چه معنى دارند اين آيه‌ها«در روزى كه پنجاه هزار سال اندازه دارد 4-السجده»و«تدبير ميكند كار را از آسمان بسوى زمين سپس بر مى‌آيد بسوى آن در روزى كه هزار سال اندازه دارد،5-السجده»و«شتاب ميكنند بعذاب و هرگز خدا خلف وعده نكند و راستى يك روز نزد پروردگارت چون هزار سال است كه شماره ميكنيد،47 الحج»در پاسخ گفت:روز قيامت بحساب پنجاه هزار سال است.
همچنین احادیثی اشاره دارند که خلق در شش روز، شامل مراحل مشخص و متوالی بوده که هر روز خلق بخشی از جهان و موجودات آن را در برمی‌گرفته است
۴۶-در تفسير علی بن ابراهيم(ص ۲۹۷)«و او است كه آفريده آسمانها و زمين را در شش روز و عرش او بر آب بوده»و اين در آغاز آفرينش است كه پروردگار تبارك و تعالی هوا را آفريد سپس قلم را و فرمانش داد كه روان شود و بنگارد،گفت پروردگارا چه بنگارم؟فرمود:هر چه بود نيست،سپس تاريكی را از هوا برآورد،و روشنی را از هوا آفريد و آب را از هوا آفريد،و عرش را از هوا آفريد،و عقيم كه باد شديد است از هوا آفريد و آتش را از هوا آفريد و همه خلق را از اين شش آفريد كه از هوا بودند،و باد تند را بر آب مسلط كرد و بر آن زد و موج و كف بسياری برآورد و دودش در فضا بركشيد،و چون وقتی را كه خواست رسيد،بكف فرمود خشك شو خشك شد و بموج فرمود خشك شو،خشك شد،و كف را زمين كرد و موجها را كوههای لنگر زمين،و چون آن دو را خشك ساخت،بروح و قدرت فرمود:عرشم را بر آسمان بسازيد،و عرشش را بر آسمان ساختند،و بدود فرمود:خشك باش و خشك شد،و باو فرمود سوت بزن و سوت زد،پس باو و زمين هر دو آواز داد كه: كه بيائيد بدلخواه يا ناخواه:گفتند آمديم بدلخواه. و آنها را هفت آسمان ساخت در دو روز و زمين را هم مانند آنها ساخت،و چون شروع كرد در آفرينش روزی خلقش،آسمان و بهشت و فرشته‌ها را روز پنج شنبه آفريد،و زمين را يك شنبه،و جانوران بيابان و دريا را روز دوشنبه و آن دو روزيست كه خدا عز و جل فرمايد:«آيا شما كافر ميشويد بدان كه آفريد زمين را در دو روز»و درخت و گياه زمين و جويهای آن و آنچه در آنهاست و جانوران گزنده را روز سه شنبه آفريد،و جان كه پدر پريانست روز شنبه،و پرنده‌ها را روز چهار شنبه،و آدم را در شش ساعت روز جمعه،و در اين شش روز خدا آسمانها و زمين و هر چه ميان آنها است آفريد.
https://noorlib.ir/book/view/2566?volumeNumber=1§ionNumber=2&pageNumber=56&viewType=html
بحارالأنوار (جلد 54 تا 63) / ترجمه کمره ای
در ادامه
این آیه قابل تامل است
قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ جَعَلَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ اللَّيْلَ سَرْمَدًا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِضِيَاءٍ ۖ أَفَلَا تَسْمَعُونَ
بگو: به من خبر دهید، اگر خدا شب را بر شما تا روز قیامت پاینده و جاوید کند، کدام معبودی است جز خدا که برای شما روشنایی بیاورد؟ پس آیا [دعوت او را] نمی شنوید؟
یعنی مدت شب و روز قابل تغییر است
قبلا عرض کردیم که شب و روز دو مخلوق جدا از وجود و عدم وجود خورشید هستند.
روز ، موجودی همچون شب است که به واسطه خورشید روشن میشود ؛ یعنی تاریک است مثل سحرگاه
وَالنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ
و به روز هنگامی که آشکار شود.
ادامه دارد…
